Dërgimi i njerëzve në Mars është një nga fantazitë tona më të qëndrueshme. Nga tregimet fantastiko-shkencore tek projektet e NASA-s dhe Elon Musk, ideja e një kolonie të banueshme në Mars rikthehet rregullisht në qendër të vëmendjes. Por ekziston një humnerë midis ëndrrës dhe realitetit, e cila ka një emër: mjedisi marsian. Shumë i ftohtë, shumë i thatë dhe, mbi të gjitha, me një atmosferë jashtëzakonisht të hollë, Planeti i Kuq është larg të qenit mikpritës. Pa një kostum hapësinor, një qenie njerëzore do të vdiste për disa sekonda, jo nga mungesa e oksigjenit, por sepse gjaku i tij do të ziente literalist për shkak të presionit të ulët.
Për ta bërë Marsin të banueshëm, do të nevojitej një transformim serioz atmosferik. Bëhet fjalë për terraformim: një proces në të cilin një planet transformohet për t’i ngjarë më shumë Tokës. Pikërisht këtë propozon gjeofizikani Leszek Czechowski nga Akademia Polake e Shkencave. Por zgjidhja e tij nuk është aspak konvencionale. Gjatë Konferencës së 56-të të Shkencave Hënore dhe Planetare në Teksas, Czechowski prezantoi një ide spektakolare: bombardimin e Marsit me trupa të ngrirë nga Brezi Kuiper, një rajon i largët i sistemit diellor, përtej Neptunit, i banuar nga objekte të vogla të pasura me akull dhe komponime të paqëndrueshme. Pse? Sepse këto objekte përmbajnë pikërisht atë që Marsit i mungon: ujë, dioksid karboni, azot dhe metan. Të gjitha këto elemente mund të pasuronin atmosferën marsiane dhe, me kalimin e kohës, do të rritnin presionin në sipërfaqe deri në pikën që ta bënin atë të banueshme – ose të paktën të frymëmarrshme me ndihmë minimale.
Ideja është të dërgohen këto blloqe akulli për të u përplasur në Mars, duke liruar gazrat e tyre gjatë ndikimit. Pasi të grumbullohet një sasi e mjaftueshme e materieve të paqëndrueshme, mund të futen organizma të modifikuar gjenetikisht për të transformuar këtë përzierje në oksigjen. Sigurisht, ky plan mbështetet në teknologji që ende nuk ekzistojnë. Sipas Czechowski-t, do të nevojitej zhvillimi i motorëve jonikë të fuqishëm dhe reaktorëve termonuklearë të aftë për të drejtuar objekte me diametër prej disa kilometrash përmes sistemit diellor. Një udhëtim nga brezi Kuiper do të zgjaste nga 30 deri në 60 vjet, sipas vlerësimeve të tij. Kostoja energjetike e operacionit do të ishte gjithashtu kolosale: ekuivalente me konsumin global të energjisë për gjashtë muaj deri në disa vite, vetëm për të transportuar projektilët në Mars.
Czechowski ka studiuar edhe opsione të tjera: asteroidët nga brezi kryesor, që janë më afër, por shumë të varfër në elemente të lehta, ose reja e Oortit, që është shumë më e pasur, por aq e largët sa do të duheshin 15 000 vjet për të sjellë objektet. Brezi Kuiper, megjithëse i vështirë për t’u arritur, mbetet kandidati më i mirë.
Një aspekt tjetër që nuk duhet nënvlerësuar është rreziku i përplasjes së këtyre trupave të ngrirë me Marsin. Një përplasje e tillë mund të shkaktojë tërmete, shpërthime vullkanike ose madje të ndryshojë boshtin e rrotullimit të planetit nëse masa e projektileve shpërndahet gabimisht. Për të mos përmendur faktin se këto objekte, të paqëndrueshme nga natyra, mund të devijojnë nga kursi dhe të paraqesin rrezik për planetët e tjerë… duke përfshirë edhe Tokën.
Duke lënë mënjanë pengesat teknologjike dhe rreziqet e mundshme, plani i Czechowski-t ka një avantazh të madh: mbështetet në burime që tashmë ekzistojnë në sistemin diellor. Në krahasim me ide të tjera të terraformimit, siç janë mbulimi i Marsit me pasqyra hapësinore ose shpërthimi i kapakëve polarë me bomba bërthamore, ky plan propozon një zgjidhje “natyrale” për krijimin e një atmosfere të përshtatshme për jetesë. Është një projekt afatgjatë, ndoshta i parealizueshëm me burimet tona aktuale. Por mund të bëhet një ditë një hap logjik drejt një civilizimi ndërplanetar që zotëron udhëtimet hapësinore dhe manipulimin e burimeve në shkallë sistem-diellore. Në fund të fundit, kush do të kishte besuar, vetëm një shekull më parë, se do të ishim në gjendje të dërgonim robotë në miliarda kilometra larg nga Toka?
Terraformimi i Marsit nuk është për nesër. Por nëse një ditë do të dëshirojmë me të vërtetë të jetojmë atje, do të duhet të marrim parasysh zgjidhje radikale. Dhe kjo, sado shpërthyese të jetë, mund të jetë njëra prej tyre.
