Kur teleskopi hapësinor James Webb (JWST) filloi vëzhgimet e tij, një nga objektivat kryesore ishte të shikonte pas në kohë drejt universit të hershëm. Në këtë mision, teleskopi zbuloi galaktikat e quajtura “Little Red Dots” (LRDs) – pika të vogla të kuqe – që formoheshin rreth 600 milionë vjet pas Big Bengut. Këto galaktika janë më të ndritshme dhe më masive se sa pritej, gjë që nuk përputhet me modelet aktuale të evolucionit galaktik.
Fillimisht, shkencëtarët menduan se drita shtesë nga LRD-të nuk vinte vetëm nga yjet, por edhe nga bërthamat aktive galaktike (AGN), të cilat drejtohen nga vrima të zeza supermasive (SMBH). Kjo do të shpjegonte ndriçimin pa pasur nevojë për shumë yje apo masë të madhe. Por, AGN-të zakonisht lëshojnë rreze X të fuqishme, të cilat nuk janë vërejtur në këto galaktika.
Një studim i ri me teleskopin Chandra, me titull “Chandra Rules Out Super-Eddington Accretion For Little Red Dots”, ka thelluar këtë mister. Pas 400 megasekondash vëzhgimi të përmbledhura për 55 LRD në rajonin Chandra Deep Field South, nuk u zbuluan rreze X – as të forta, as të buta.
Një teori tjetër sugjeron që këto vrima të zeza mund të ushqehen me ritme super-Eddington, që do të thotë më shpejt se kufiri natyror i balancës mes gravitetit dhe presionit të rrezatimit. Megjithatë, edhe në këtë skenar duhet të prodhohen rreze X, edhe pse më të buta. Të dhënat e Chandra-s nuk treguan as për këto, duke e përjashtuar edhe këtë teori.
Hipoteza tjetër ishte se rrezet X po fshiheshin nga pluhuri dhe gazi, por të dhënat spektroskopike nga JWST nuk e mbështesin këtë ide. Kështu që, studiuesit propozojnë se shkëlqimi i llogaritur i këtyre galaktikave mund të jetë mbivlerësuar, dhe se vrimat e tyre të zeza nuk janë aq masive apo të ndritshme sa mendohet.
Me pak fjalë, zbulimet e JWST nuk po përputhen me pritjet dhe modelet tona. LRD-të mbeten një mister i pazgjidhur që sfidon të kuptuarit tonë për formimin e hershëm të galaktikave. Por kjo është pikërisht ajo që bota shkencore pret nga teleskopë si JWST – të na sjellin zbulime që sfidojnë mendimin aktual dhe hapin rrugë për ide të reja.
