Nëse shfaqim marramendje kur ngrihemi në këmbë, do të thotë se vuajmë nga vlera jonormale të tensionit të gjakut. Normalisht, kur njerëzit qëndrojnë në këmbë, graviteti bën që gjaku të grumbullohet në venat e këmbëve dhe të trungut. Në këtë mënyrë, tensioni i gjakut bie dhe sasia e gjakut që zemra arrin të pompojë drejt trurit ulet. Ky fluks i reduktuar i gjakut drejt trurit shkakton simptoma, përfshirë marramendjen.
Për ta kompensuar këtë, sistemi nervor rrit ritmin kardiak dhe ngushton enët e gjakut, gjë që kthen shpejt tensionin në normalitet përpara se simptomat të shfaqen. Sistemi nervor autonom është përgjegjës për këtë kompensim. Por ka edhe shkaqe të tjera që mund të shkaktojnë marramendje ose sëmundje që kanë si simptomë të shpeshtë marramendjen. Një nga këto sëmundje është Sëmundja Meniere.
Çfarë duhet të dini rreth kësaj sëmundjeje:
Sëmundja Meniere shoqërohet me sjellje të tjera dhe simptoma të tilla si:
Ndjesi të përzierash dhe të vjella;
Tinguj, zhurmë ose fishkëllimë në vesh;
Humbje të ekuilibrit;
Presion në veshin e brendshëm të prekur;
Ulje të dëgjimit për tinguj me frekuencë të ulët.
Si shfaqen dhe pse shfaqen episodet e marramendjes
Shkaqet e shpeshta
Si mund të vlerësoni marramendjen? Kur duhet të shkoni te mjeku
Lidhja midis marramendjes dhe çrregullimeve të shikimit. Çfarë është vertigoja
Çfarë duhet të hamë për të shmangur marramendjen. Truke natyrale
Pyetje të shpeshta rreth marramendje
Si shfaqen dhe pse shfaqen episodet e marramendjes
Ndjesia e marramendjes mund të shfaqet papritur, të shkaktohet nga trauma, dehidratimi, goditjet e diellit, mpiksja e gjakut (në rast të AVC), mungesa e kalciumit, inflamacioni ose një sëmundje e veshit të brendshëm.
Në veshin e brendshëm ndodhen kanalet gjysmërrrethore, të cilat kanë rol thelbësor në ruajtjen e ekuilibrit. Kur konsumojmë substanca të ndaluara, droga psikotrope, alkool në sasi të mëdha, shfaqet marramendja dhe vertigoja për shkak të humbjes së koordinimit neuromotor. Marramendja mund të shfaqet edhe për arsye metabolike, infeksione virale/bakteriale, sëmundje trashëgimore ose faktorë gjenetikë.
Te të moshuarit, tensioni mund të ulet tepër kur ngrihen në këmbë — kjo quhet hipotension ortostatik. Simptomat si marramendja, konfuzioni dhe shikimi i mjegullt shfaqen brenda minutave të para, por zakonisht zhduken kur personi shtrihet.
Disa njerëz mund të fiksohen (të humbasin vetëdijen). Simptomat përkeqësohen pas konsumit të alkoolit, vakteve të rënda ose dehidratimit. Edhe të rinjtë mund ta përjetojnë këtë, madje edhe kur tensioni nuk bie — në këtë rast rritet ritmi i zemrës; gjendja quhet sindroma e takikardisë ortostatike posturale.
Shkaqet e shpeshta të marramendjes
Marramendja kur ngrihemi në këmbë tregon luhatje të tensionit. Siç përshkruhet, ky mekanizëm lidhet me grumbullimin e gjakut në këmbë dhe zvogëlimin e qarkullimit në tru. Shumë çrregullime, sëmundje ose ilaçe mund të dëmtojnë këtë rregullim.
Shkaqet më të zakonshme:
Vëllim i ulët i gjakut (dehidratim, humbje gjaku)
Përdorimi i drogës
Qëndrimi i gjatë në shtrat
Hipofunksion i gjëndrave mbiveshkore
Çrregullime të sistemit autonom
Probleme të zemrës
Marramendja mund të ndodhë edhe për shkak të:
Sëmundjes Meniere
Sklerozës Multiple
Goditjes në tru
Migrenave me aurë
Tumoreve
Si të vlerësoni marramendjen? Kur duhet të shkoni te mjeku
Personat që përjetojnë shpesh marramendje duhet të kontrollojnë:
Ngjyrën e jashtëqitjes (prania e gjakut)
Probleme në ecje, koordinim, ekuilibër
Fikje, rënie, dhimbje gjoksi
Historikun e traumave
Mjeku do të pyesë për simptomat, historikun mjekësor dhe mund të masë tensionin në pozicione të ndryshme, të bëjë ekzaminime neurologjike dhe testime të tjera (p.sh. për sëmundje si diabeti, Parkinsoni, kanceri).
Lidhja midis marramendjes dhe çrregullimeve të shikimit.
Shkaqet e zakonshme të çrregullimeve të shikimit:
Katarakta
Glaukoma
Degjenerimi makular
Shkëputja e retinës
Prezbiopia
Retinopatia diabetike
Shkaqe të tjera:
AVC
Tumore cerebrale
Arteritë temporale
Hipertensioni / hipotensioni
Migrenat
Hipertiroidizmi
BoIja Basedow-Graves
Oboseala, stres, ilaçe
Është një ndjesi rrotullimi, humbje e ekuilibrit, shpesh e shoqëruar me të vjella, nistagmus (lëvizje ritmike e pavullnetshme e syve) dhe mund të zgjasë minuta apo orë.
Mund të shkaktohet nga:
Probleme të veshit të brendshëm
Mungesë vitaminash/mineralesh (p.sh. kalcium)
Trauma
Alkool
Substanca psikoaktive
Suplementet ndihmëse: kompleksi B, magnezi, hekuri, kalciumi (vetëm sipas diagnozës së mjekut.
Çfarë duhet të hamë për të shmangur marramendjen. Truke natyrale
Mungesa e vitaminës B6 mund të shkaktojë marramendje. Rekomandohen:
mish gjeli
ton
salmon
mëlçi viçi
patate
banane
arra makadamia
fara kungulli
Gjithashtu:
fasule
thjerrëza
qiqra
drithëra integrale
avokado
spinaq
Në Sëmundjen Meniere, rekomandohet vitamina C (600 mg/ditë) dhe ushqime si:
luleshtrydhe
kivi
speca
brokoli
domate qershi
spinaq
majdanoz i egër (leurda)
hithra
boronica
Pyetje të shpeshta rreth marramendjes
1. Çfarë duhet të bëj kur ndiej marramendje?
Ulu menjëherë për të shmangur humbjen e ndjenjave. Nëse je duke drejtuar makinën, ndalo menjëherë dhe kërko ndihmë mjekësore. Marramendja e lidhur me veshin e brendshëm shkakton: nauze, të vjella, humbje ekuilibri. Trajtimi përfshin solucione saline, ilaçe anti-marramendje OREL-istike etj.
2. A ka lidhje mes marramendjes dhe veshit të brendshëm?
PO. Një prej shkaqeve është vertigoja pozicionale e shkaktuar nga otolitët (mikrokristale kalciumi) që zhvendosen në kanalet ku nuk duhet të jenë. Kjo shkakton vertigo kur lëvizim kokën (p.sh. kur e vendosim në jastëk).
3. A ka sëmundje që shkaktojnë marramendje të shpeshta?
PO. Më e njohura është Sëmundja Meniere, e cila shfaqet zakonisht pas moshës 40 vjeç dhe shkakton:
të përziera
zhurmë në vesh
humbje ekuilibri
presion në vesh
ulje të dëgjimit në frekuenca të ulëta
Diagnoza kërkon histori klinike, examinim, rezonancë magnetike dhe audiogramë.
4. A mund të kem marramendje nga teprica e vitaminës A?
PO. Hipervitaminoza A shkakton: marramendje, nauze, të vjella, lodhje, irritim, humbje oreksi, fikje. Zakonisht shfaqet nga marrja e shtuar e suplementëve ose konsumi i tepërt i ushqimeve shumë të pasura në vitaminë A (si mëlçia e arinjve).
