Një rregull i thjeshtë që duket se udhëheq organizimin e jetës në Tokë është përshkruar në një studim të ri të publikuar në Nature Ecology & Evolution.
Grupi i kërkimit, i udhëhequr nga Universiteti i Umeå dhe duke përfshirë Universitetin e Readingut, beson se ky rregull ndihmon në shpjegimin e arsyeve përse llojet janë shpërndarë kështu siç janë nëpër botë. Ky zbulim do të ndihmojë në kuptimin e jetës në Tokë—përfshirë se si ekosistemet reagojnë ndaj ndryshimeve globale mjedisore.
Rregulli është i thjeshtë: në çdo rajon të Tokës, shumica e llojeve grumbullohen në zona të vogla “pikash të nxehta”, dhe pastaj përhapen gradualisht, me më pak dhe më pak lloje që mund të mbijetojnë më larg këtyre pikave të nxehta.
Rubén Bernardo-Madrid, autor kryesor dhe hulumtues në Universitetin e Umeå (Suedi), tha: “Në çdo bioregion, gjithmonë ka një zonë bërthamë ku jetojnë shumica e llojeve. Nga kjo bërthamë, llojet shpërndahen në zonat përreth, por vetëm një nëngrup arrin të mbijetojë. Duket se këto bërthama ofrojnë kushte optimale për mbijetesën dhe diversifikimin e llojeve, duke vepruar si një burim nga i cili biodiversiteti rrezaton jashtë.”
Ky model thekson rolin dispropocional ekologjik që këto zona të vogla luajnë në ruajtjen e biodiversitetit të tërë bioregioneve. Jose Luis Tella, nga Estación Biológica de Doñana-CSIC (Spanjë), tha: “Ruajtja e këtyre zonave bërthamë është thelbësore, pasi ato përfaqësojnë prioritete të rëndësishme për strategjitë e ruajtjes.”
Filtrimi mjedisor
Hulumtuesit studiuan bioregionet në të gjithë botën, duke shqyrtuar lloje nga forma të ndryshme të jetës: amfibë, shpezë, flutura, mamiferë, rrezatues detarë, zvarranikë dhe pemë.
Duke marrë parasysh dallimet e mëdha në strategjitë e jetës—ndërsa disa lloje fluturojnë, të tjera zvarriten, notojnë ose mbeten të rrënjosura—dhe pasuritë mjedisore dhe historike të ndryshme të çdo bioregioni, kërkuesit prisnin që shpërndarja e llojeve të ndryshonte shumë nëpër bioregione. Në mënyrë befasuese, ata zbuluan të njëjtin model kudo.
Ky model tregon një proces të përgjithshëm të njohur si filtrimi mjedisor. Filtrimi mjedisor ka qenë një princip teorik i njohur në ekologi për të shpjeguar shpërndarjen e llojeve në Tokë.
Megjithatë, deri tani, dëshmia globale empirike ka qenë e pakët. Ky studim ofron një konfirmim të gjerë përmes degëve të ndryshme të jetës dhe në një shkallë planetare.
Profesoresha Manuela González-Suárez, bashkëautorja e studimit në Universitetin e Readingut, tha: “Nuk ka rëndësi nëse faktori kufizues është nxehtësia, të ftohtit, thatësira ose saliniteti. Rezultati është gjithmonë i njëjtë: vetëm llojet që mund të tolerojnë kushtet lokale vendosen dhe mbijetojnë, duke krijuar një shpërndarje të parashikueshme të jetës në Tokë.”
Eksistenca e një mekanizmi të organizimit universale ka pasojat e thella për kuptimin tonë të jetës në Tokë. Joaquín Calatayud, bashkëautor nga Universiteti Rey Juan Carlos (Spanjë), tha: “Ky model sugjeron që jeta në Tokë mund të jetë, deri diku, e parashikueshme.”
Modelet e tilla parashikuese mund të ndihmojnë shkencëtarët të ndjekin mënyrën si është diversifikuar jeta nëpër kohë dhe të ofrojnë njohuri të vlefshme për mënyrën si ekosistemet mund të reagojnë ndaj ndryshimeve globale mjedisore.
