Kinina është nxjerrë nga lëvorja e disa specieve të pemëve që rriten në rajone si Peruja, Ekuadori, Kolumbia dhe Bolivia. Nxjerrja e kininës nga lëvorja e këtyre pemëve përfshin një proces kompleks të ndarjes kimike. Fillimisht, lëvorja thahet, bluhet dhe më pas trajtohet me gëlqere për të liruar alkaloidet nga kripërat e tyre natyrore. Më pas përdoren tretës organikë si benzoli, kloroformi ose alkooli për të ekstraktuar alkaloidet, përfshirë kininën.
Çfarë duhet të mbani mend për kininën
Kinina ka rol në stimulimin e tretjes dhe luftimin e kapsllëkut. Në varësi të mënyrës së veprimit në organizëm, laksativët ndahen në stimulues, mekanikë dhe osmotikë. Laksativët stimulues quhen edhe purgativë dhe kanë rolin të stimulojnë muskujt dhe të nxisin jashtëqitjen. Kininë është një nga substancat më të fuqishme natyrore me efekt purgativ. Suplementet e bazuara në kininë rekomandohen sidomos në rastet e kapsllëkut të rëndë. Ato veprojnë brenda rreth tetë orëve pas marrjes dhe rekomandohet të përdoren në mbrëmje para gjumit.
Kininë stimulon ereksionin. Është zbuluar se tinktura që përmban kininë dhe konsumohet nga meshkujt në çajra të ndryshëm ndihmon në stimulimin e ereksionit.
Kinina ka përfitime për sëmundjet artikulare. Kininë ndihmon në trajtimin e gutës tek të moshuarit dhe është e dobishme edhe për sëmundje të tjera reumatike si osteoartriti dhe artriti reumatoid.
Çfarë është kinina dhe si e njohim
Speciet më të rëndësishme për prodhimin komercial të kininës janë Cinchona officinalis, Cinchona calisaya, Cinchona ledgeriana dhe Cinchona succirubra. Këto pemë mund të arrijnë deri në njëzet metra lartësi dhe kultivohen sot në zona tropikale të Indisë, Indonezisë dhe Afrikës Lindore. Përqindja e kininës ndryshon mes specieve të ndryshme dhe madje edhe mes pemëve të së njëjtës specie.
Lulet i përkasin gjetheve dhe zakonisht janë pa kupë dhe pa kurorë. Frutat kanë gjatësi dy deri në katër centimetra dhe mbajnë fara të sheshta. Gjethet dhe lëvorja mblidhen në qershor dhe korrik dhe pas tharjes mund të përgatitet infuzion ose të bluhet për të marrë pluhurin. Lëvorja përdoret për përgatitjen e zierjeve dhe hiqet nga degët e reja në pranverë. Përbërësit aktivë të pemës së kininës janë iridoidet, taninet, flavonoidet dhe kumarinat që kanë efekte antiinflamatore. Efekti diuretik vjen nga prania e manitolës dhe kripërave të kaliumit.
Procesi i ekstraktimit të kininës përfshin tharjen, bluarjen dhe trajtimin me gëlqere për të liruar alkaloidet nga kripërat e tyre natyrore. Më pas përdoren tretës organikë për të nxjerrë alkaloidet, përfshirë kininën. Tretësira e përftuar trajtohet me acid sulfurik për të formuar sulfat kininë, i cili precipiton dhe ndahet. Procesi vijon me pastrimin dhe rikristalizimin për të marrë kininë me pastërti të lartë.
Pse është përdorur kinina në trajtimin e malaries. Si vepron
Kinina mbetet një ilaç i rëndësishëm në trajtimin e malaries, sidomos në format e rënda të shkaktuara nga Plasmodium falciparum rezistent ndaj klorokinës. Kininë vepron si një shkatërrues i formave asexuale të parazitit brenda eritrociteve dhe pengon shumëzimin e tij. Në rastet e rënda, administrimi fillon me formë intravenoze dhe vazhdon me trajtim oral pas përmirësimit të simptomave të para. Kininë pengon metabolizmin e parazitit dhe aftësinë e tij për të tretur hemoglobinën, proces i domosdoshëm për mbijetesën e tij.
Përfitimet e kininës
Pluhuri i kininës ka efekt antiinflamator dhe është i dobishëm në trajtimin e reumatizmës. Kjo rrënjë mund të ndalojë disa procese inflamatore në organizëm. Kininë ka efekte qetësuese të dhimbjes dhe ul temperaturën. Ekstrakti i kininës ka veprim diuretik dhe pak purgativ dhe përdoret në trajtimin e gutës, gurëve të veshkave, edemave dhe mbajtjes së ujit. Kininë ka efekt tonik dhe infuzioni nga gjethet e saj në kombinim me nenexhik dhe rrush të zi është një pije freskuese. Prandaj kininë përdoret edhe në ujin tonik.
Pluhuri i kininës përdoret për uljen e temperaturës dhe ka veti astringente që ndihmojnë në tkurrjen e indeve, uljen e sekrecioneve, ndalimin e gjakderdhjeve kapilare dhe trajtimin e diarresë. Gjethet kanë efekt diuretik dhe laksativ dhe mund të përdoren si zëvendësues i bimës Senna. Farat veprojnë si karminativë duke ndihmuar në nxjerrjen e gazrave dhe qetësimin e dhimbjeve abdominale.
Pluhuri i kininës ndalon shumëzimin e parazitit të malaries duke bllokuar receptorët që paraziti përdor për të infektuar qelizat e shëndetshme.
Kinina është e dobishme për trajtimin e plagëve. Lëvorja e saj ndihmon në trajtimin e gutës tek të moshuarit dhe në sëmundje të tjera reumatike si osteoartriti dhe artriti reumatoid. Po ashtu përdoret për largimin e gurëve nga traktit urinar.
Pluhuri i kininës është një trajtim efektiv për kapsllëkun dhe eliminimin e parazitëve të zorrëve. Farat ndihmojnë gjithashtu për rritjen e oreksit. Tinktura e përgatitur nga pluhuri i kininës përdoret për rritjen e dëshirës seksuale tek meshkujt.
Si përgatitet kinina dhe dozimi i rekomanduar
Infuzion: Vendoset një dorë pluhur kininë në dyqind mililitra ujë të valuar dhe lihet dhjetë minuta. Pihen gjysmë deri në një litër në ditë.
Kapsula 300 mg: Merren nga dy kapsula tre herë në ditë me shumë ujë.
Tinktura: Vendosen disa lugë pluhur kininë në alkool për dy javë. Më pas kullohet dhe ruhet në shishe në vend të freskët. Pihen pesëdhjetë pika në një gotë ujë tre herë në ditë.
Dekokt: Vendosen pesëdhjetë gramë lëvore të thatë në një litër ujë të valuar dhe ziejnë dhjetë minuta. Pihen tre deri në katër gota në ditë.
Duhet mbajtur mend se mund të shfaqen djegie kimike në lëkurë pas kontaktit të drejtpërdrejtë me lëvoren e kininës. Po ashtu thithja e aromës së saj në sasi të mëdha mund të shkaktojë djegie të rrugëve të frymëmarrjes. Këto pasoja nuk shfaqen menjëherë, prandaj duhet shmangur kontakti i drejtpërdrejtë me pluhurin e kininës.
Rreziqet e mbidozimit me kininë
Efektet anësore të zakonshme të kininës njihen si cinchonism. Ato përfshijnë zhurma në veshë, humbje të përkohshme të dëgjimit, marramendje, dhimbje koke, turbullim shikimi, të përziera, të vjella dhe dhimbje abdominale. Këto simptoma shfaqen zakonisht në nivele të larta të kininës në gjak dhe zhduken pas uljes së dozës.
Rreth tridhjetë deri pesëdhjetë për qind e pacientëve që marrin kininë përjetojnë një formë të cinchonism. Efekte të tjera përfshijnë djersitje të tepërt, skuqje të lehtë të lëkurës dhe kruajtje. Në doza terapeutike, kininë mund të shkaktojë hipoglicemi sidomos te pacientët me malarie të rëndë.
Kinina mund të shkaktojë edhe efekte të rënda anësore si trombocitopenia e shkaktuar nga kinina, që ul ndjeshëm numrin e trombociteve dhe rrit rrezikun e gjakderdhjes. Kjo gjendje mund të shfaqet edhe në doza të vogla.
Pyetjet më të shpeshta rreth kininës
1. A mund të mbrohem nga malaria vetëm duke konsumuar ujë tonik që përmban kininë
Jo. Sasia e kininës në ujin tonik varion nga pesëmbëdhjetë deri në njëzet e dy miligramë për një gotë prej dyqind e pesëdhjetë mililitrash. Doza minimale e kininës për trajtimin e malaries është gjashtëqind miligramë në ditë. Kjo do të kërkonte konsumim të të paktën tridhjetë gotave ujë tonik në ditë, çka është e pamundur dhe e rrezikshme për organizmin.
2. A trajtohen ngërçet muskulore duke fërkuar lëvoren e kininës në lëkurë
Jo. Rreziqet e mëdha si trombocitopenia, aritmitë kardiake dhe reaksionet alergjike janë shumë më të mëdha se ndonjë përfitim i mundshëm.
3. Si ndërvepron pluhuri i kininës me disa ilaçe dhe suplemente
Kininë frenon enzimën CYP2D6 duke ndikuar në metabolizimin e betabllokuesve dhe antidepresivëve. Ilaçet që zgjasin intervalin QT rrisin rrezikun e aritmive kur kombinohen me kininë. Antacidet ulin përthithjen e kininës dhe antikoagulantët mund të kenë efekt të shtuar. Duhet konsultim me mjekun para përdorimit të kininës.
4. A është i sigurt konsumimi i ujit me kininë gjatë shtatzënisë dhe gjidhënies
Varet nga sasia. Një gotë në javë zakonisht nuk shkakton pasoja. Megjithatë konsumimi i shpeshtë duhet shmangur pasi kininë depërton te fetusi dhe mund të kalojë në qumështin e gjirit duke shkaktuar shqetësime te foshnja.
