Civilizimi Majan, nga Amerika Qendrore, ishte një nga civilizimet më të avancuara të lashtësisë, i njohur për arritjet e mëdha në astronomi dhe matematikë. Kjo përfshinte kalendarë tepër të saktë dhe regjistrime të hollësishme qiellore. Megjithatë, shkencëtarët nuk e kanë kuptuar plotësisht mënyrën se si majat arrinin këto llogaritje. Hulumtimet e reja po hedhin dritë mbi mënyrën se si ata parashikonin eklipset e ardhshme me një saktësi të jashtëzakonshme.
Një studim i publikuar në revistën Science Advances analizon Kodin e Drezdenit, dokumentin më të famshëm të mbijetuar që përmban njohuritë astronomike të Majave. Studiuesit janë përqendruar te tabela e parashikimit të eklipseve, e cila përfshin 405 muaj hënorë. Studimet e mëparshme nuk kishin mundur të shpjegonin plotësisht strukturën e saj apo mekanizmin që majat përdornin për ta përditësuar atë për shekuj me radhë. Ky kërkim plotëson këto boshllëqe.
Studimi rrëzon një supozim të kahershëm se gjatësia prej 405 muajsh e tabelës ishte krijuar vetëm për parashikimin e eklipseve. Në vend të kësaj, autorët e punimit theksojnë se ajo ishte fillimisht një kalendar hënor, i ndërtuar për t’u përputhur me kalendarin astrologjik 260-ditor të Majave.
Përmes modelimit dhe analizave statistikore, ata treguan se cikli prej 405 muajsh — me një kohëzgjatje prej 11,960 ditësh — përputhej në mënyrë të përsosur me kalendarin 260-ditor (46 × 260 = 11,960), shumë më tepër sesa me ciklet e eklipseve diellore dhe hënore.
“Specialistët e kalendarit Majan parashikonin eklipset diellore duke i lidhur ato me datat e kalendarit të tyre hyjnor prej 260 ditësh,” shkruajnë studiuesit. “Tabela e eklipseve prej 405 muajsh doli nga një kalendar hënor në të cilin kalendari 260-ditor hyjnor harmonizohej me ciklin hënor.” Me fjalë të tjera, modeli Majan për parashikimin e eklipseve diellore u zhvillua drejtpërdrejt nga modeli i tyre për ndjekjen e hënës dhe sinkronizimin e kalendarëve.
Saktësi e jashtëzakonshme
Studiuesit zbuluan gjithashtu sekretin e saktësisë së madhe të parashikimeve Majane. Më parë mendohej se, pasi një tabelë përfundonte, ata fillonin një të re. Por studimi i fundit tregon se, për të ruajtur saktësinë për më shumë se 700 vjet, Majat përdornin një sistem tabelash që mbivendoseshin. Në vend që të fillonin nga e para, ata e rregullonin tabelën e re në intervale të sakta prej 223 ose 358 muajsh përpara se e mëparshmja të mbaronte, për të korrigjuar gabimet e vogla astronomike që grumbulloheshin me kalimin e kohës.
Ekipi kërkimor arriti në këtë përfundim duke modeluar matematikisht parashikimet e tabelës kundrejt një baze të dhënash historike të eklipseve diellore që ishin të dukshme për Majat midis viteve 350 dhe 1150 të erës sonë.
Kjo metodë e përditësimit u lejoi atyre të parashikonin çdo eklips diellor të dukshëm për shekuj me radhë.
