Të diplomuarit në filozofi renditen më lart se të gjithë të tjerët në aftësitë e arsyetimit logjik dhe verbal, sipas një studimi të ri të botuar në Journal of the American Philosophical Association. Ata gjithashtu priren të shfaqin më shumë virtyte intelektuale, si kurioziteti dhe mendjehapësia.
Filozofët prej kohësh kanë pohuar se studimi i filozofisë mpreh mendjen. Ajo që e dallon filozofinë nga fushat e tjera është se ajo nuk është aq shumë një trup i njohurish, sa një aktivitet—një formë kërkimi. Të bësh filozofi do të thotë të përpiqesh të përgjigjesh në pyetje themelore për njerëzimin dhe botën ku jetojmë, dhe të analizosh me imtësi përgjigjet e mundshme: të ndërtosh argumente logjike, të bësh dallime të holla dhe të ndjekësh idetë deri në përfundimet e tyre—shpesh të papritura.
Kështu që ka kuptim të besohet se studimi i filozofisë mund t’i bëjë njerëzit mendimtarë më të mirë. Por si filozofë vetë, ne u interesuam të dinim nëse ekziston një provë e fortë për këtë pretendim.
Studentët që zgjedhin filozofinë si degë kryesore performojnë shumë mirë në testet si Graduate Record Examination (GRE) dhe Law School Admission Test (LSAT). Studime të mëparshme, përfshirë edhe tonat, kanë treguar se ata që kanë studiuar filozofi janë, mesatarisht, më reflektues dhe më mendjehapur se ata që nuk e kanë bërë. Por kjo nuk provon domosdoshmërisht se filozofia i bën njerëzit më të mirë në të menduar. Mund të ndodhë që filozofia thjesht të tërheqë mendimtarë të mirë.
Studimi ynë i fundit synonte të adresonte pikërisht këtë problem, duke krahasuar studentët që kishin studiuar filozofi me ata që nuk e kishin bërë, në fund të vitit të katërt të kolegjit, duke marrë parasysh dallimet që ekzistonin që në fillim të vitit të parë. Për shembull, ne analizuam performancën e tyre në testin GRE, i cili merret në fund të kolegjit, ndërsa e krahasuam me pikët në SAT, i cili merret përpara fillimit të kolegjit.
Bëmë të njëjtën gjë me të dhënat e anketave të mbledhura nga Instituti i Kërkimeve për Arsimin e Lartë (HERI) në fillim dhe në fund të kolegjit. Këto anketa i pyesnin studentët, për shembull, se sa të aftë ndiheshin për t’u përballur me ide të reja ose për të lejuar të sfidoheshin nga idetë e tyre; dhe sa shpesh eksploronin tema të ngritura në klasë në mënyrë të pavarur apo vlerësonin besueshmërinë e informacionit.
Në total, analizuam të dhëna nga mbi 600,000 studentë. Analiza jonë tregoi se studentët e filozofisë morën rezultate më të larta se studentët e të gjitha degëve të tjera në testet standarde të të menduarit logjik dhe verbal, si dhe në vetëvlerësimet për zakonet e mira mendore, edhe pasi u morën parasysh dallimet e vitit të parë. Kjo sugjeron që aftësitë dhe tiparet e tyre intelektuale vijnë pjesërisht nga ajo që mësuan gjatë kolegjit.
Pse ka rëndësi kjo
Besimi i publikut tek arsimi i lartë ka rënë në nivelet më të ulëta historike në vitet e fundit, sipas sondazheve nga Fondacioni Lumina dhe Gallup. Ndërkohë, përparimi i shpejtë i inteligjencës artificiale gjeneruese ka vënë në pikëpyetje vlerën e një diplome universitare tradicionale, pasi shumë nga aftësitë e punëve intelektuale janë në rrezik të automatizohen.
Megjithatë, më shumë se kurrë, studentët duhet të mësojnë të mendojnë qartë dhe në mënyrë kritike. AI premton efikasitet, por algoritmet janë të mira vetëm sa janë të mirë njerëzit që i drejtojnë dhe analizojnë rezultatet e tyre.
Rreziku nuk është vetëm personal. Pa qytetarë që janë në gjendje të arsyetojnë për çështje komplekse dhe të dallojnë informacionin e saktë nga ai i gabuar, demokracia dhe jeta qytetare janë në rrezik.
Çfarë ende nuk dihet
Ndërsa rezultatet tona tregojnë një rritje të vërtetë të aftësive dhe qëndrimeve intelektuale të studentëve, ato nuk përfshijnë gjithçka që filozofët kuptojnë me “virtyt intelektual.” Virtyti intelektual nuk është thjesht të kesh disa aftësi, por të dish si t’i përdorësh ato siç duhet: në momentin e duhur, për arsyet e duhura dhe në mënyrën e duhur.
Masat tona nuk na tregojnë nëse të diplomuarit në filozofi e përdorin këtë përmirësim intelektual në shërbim të së vërtetës dhe drejtësisë, apo, përkundrazi, për përfitime personale apo lavdi. Për ta zbuluar këtë do të nevojiteshin të dhëna të një lloji krejt tjetër.
