Me duartrokitje është pritur filmi shqiptar “Burri i Shtëpisë” në Festivalin e Filmit në Sarajevë, ku është shfaqur premierë botërore mbrëmjen e 19 gushtit. Për filmin është folur në media, ndërsa të pranishëm në sallë gjatë premierës kanë qenë edhe kritikë të filmit, regjisorë dhe profesionistë të industrisë kinematografike.
Filmi është prezantuar në programin kryesor të festivalit në krah të prodhimeve të rëndësishme kinematografike evropiane, ndërkohë që në shfaqjen e tij kanë qenë të pranishëm aktorë të filmit dhe pjesë e ekipit realizues të tij.
Ky film ka në qendër të tij historinë e një burrneshe, e cila në fakt nuk është ajo burrnesha tradicionale që jemi mësuar ta shohim gjithmonë, me qeleshe apo në gjak, por është një burrneshë e vendosur në kushtet e një shoqërie moderne të një Shqipërie që ndryshon dita-ditës.
Frani, interpretuar nga aktorja shqiptare nga Maqedonia e Veriut, Drita-Kaba Karaga përballet me ndjenjën e zbulimit të mëmësisë, ndërsa kujdeset për mbesën e saj të vogël, Zanën, që në film vjen e interpretuar nga aktorja Alesia Ruçi.
Karaga: U ndiem yje të filmit! Ruçi: Ishte shumë e veçantë!
“Sigurisht që është gjë e rrallë dhe e bukur që të jesh në një festival të tillë, festival me traditë, ku ne bashkë me Alesian, për herë të parë pamë mundin e punës sonë. Ishte një atmosferë e mrekullueshme. U ndiem tamam yje të filmit.”, – shprehet për “Report TV” aktorja Kaba-Karaga.
“Për mua ishte një gjë shumë e veçantë të shihja filmin tim, që kam vite që e prisja të dilte. Nuk e prisja të ishte aq i bukur.”, – thotë aktorja Alesia Ruçi.
Filmi shqiptar tërheq vëmendjen e medias boshnjake
“Më shumë se emocione kanë qenë surprizë. Ne nuk e pritëm që të gjitha gazetat kryesore të Bosnjë, televizioni kombëtar etj, janë shprehur, jo thjesht në përgjithësi. Në intervistat që kemi pasur pyetjet kanë qenë shumë specifike për fenomenin e burrneshave, të njohur për rajonin tonë, por më tepër se për gjithçka tjetër, është për atë që ndodh sot në Shqipëri, për Shqipërinë bashkëkohore. Sepse sigurisht vlerat tradicionale i ndajmë por pak dimë për të sotmen e vendeve tona, e aq më tepër për karakteret filmike.”, – thotë skenaristi dhe regjisori Andamion Murataj.
“Të gjitha intervistat ishin të thelluara dhe e kishin parë filmin me detaje dhe kam mbetur i surprizuar nga analiza që kanë bërë mediat lokale. Për filmin Burri i Shtëpisë jemi krenarë që e tregojmë te një publik jo vetëm boshnjak, por ndërkombëtar dhe e ndajmë këtë punë me kritikë, gazetarë, kineastë, bashkëpunëtorë, producentë të projekteve të ardhshme potenciale, distributorë etj. Është oportunitet i jashtëzakonshëm, pasi pikë së pari, targeti jonë është që punët tona të shihen nga rajoni jonë.”, – vijon regjisori.
Ndërsa aktori Adem Karaga, njëkohësisht bashkëshorti i aktores Drita Kaba Karaga, që në film interpreton rolin e priftit, ndjehet dyfish i privilegjuar, për faktin se ka qenë pjesëmarrës si aktor në festival edhe me një tjetër film, prodhim i Maqedonisë së Veriut.
“Është vërtet privilegj për të qenë pjesë dhe akoma më shumë për të shijuar tapetin e kuq. Vërtet u ndieva i privilegjuar për disa arsye. Njëherë e para, që isha pjesë e ekipit të ‘Man of the House”. Para kësaj premierës sonë pata fatin për të qenë bashkë me një ekip tjetër nga MV, edhe ajo premierë. U prezantova me dy filma në kuadër të këtij festivali.”, – tregon aktori Karaga.
Aktori Klodian Hoxha, i cili në film i jep jetë personazhit të Tomës është një ndër bashkëpunëtorët e hershëm në këtë film.
“Përshëndetje nga Sarajeva. Jemi shumë të lumtur që jemi këtu. Më në fund u kurorëzua dhe puna jonë, një punë shumëvjeçare e Andamionit dhe ne iu bashkuam rrugës. Me Andamionin kemi filluar që në nisje të projektit, që në përzgjedhjen e lokacioneve, të aktorëve dhe ka qenë një sfidë shumë e madhe. Filmi është pritur shumë mirë”, tha aktori Klodian Hoxha.
“Është një film, i cili la një impakt goxha pozitiv dhe ne patëm kënaqësi ta ndienim praninë e tij te artdashësit, te populli boshnjak, ai ndërkombëtar por edhe në median boshnjake, që pati pasqyrim goxha të gjerë. Prezenca e filmave shqiptare është mjaft domethënëse për të njohur mirë kulturën shqiptare. Mesazhi që dha ky film, pra, forca e grave, të cilat për t’i bërë ballë jetës, për të qenë më afër familjes është pjesë e kulturës shqiptare, më vjen mirë të shoh filma të tillë të arritë që sjellin dhe transmetojnë ngrohtësi dhe më afër popullin, kulturën dhe më të mirën e Shqipërisë”, tha Anita Shaqiri, ambasadore e Shqipërisë në Sarajevë.
Ky film është mjaft i rëndësishëm edhe për faktin që bën bashkë një ekip të gjerë pune, që nga aktorët dhe jo vetëm: Nga Shqipëria, rajoni dhe vende nga gjithë Evropa.
Në të interpretojnë edhe aktorët Bislim Muçaj nga Kosova në rolin e gjyshit, Astrit Alihajdaraj, me origjinë nga Kosova por që jeton në Austri në rolin e babait, apo aktorë si Basri Lushtaku, Armond Morina, Valina Muçolli etj. Ndërkohë është për t’u shënuar që në ekipin e filmit, në rolet kryesore kreative, duke filluar që nga drejtorja e fotografisë austriake, kompozitorja franceze, dizajni i zërit italian. kostumografia, grimi etj. kanë punuar gra dhe vajza nga e gjithë Evropa.
Një ansambël aktorësh e ekip pune nga Ballkani e Evropa
“Kemi punuar për filmin tonë prej shumë vitesh dhe jemi shumë të lumtur që e finalizojmë këtë përpjekje shumë vjeçare të një grupi të gjerë kineastësh, aktorësh, bashkëpunëtorësh të filmit, me një festival të rëndësishëm siç është ai i Sarajevës. Është një festival që ka rrënjët lokale, ku zakonisht tregohen temat ballkanike, tema të rajonit ku ndajmë të shkuarën dhe të tashmen, ndajmë vlerat tona kulturore. Jam shumë i lumtur që në këtë rast kemi mundësi të ballafaqohemi me kineastë të tjerë, disa prej të cilëve mbase i kanë filluar punët në bashkëpunim me Balkan Film Market. Tashmë festvali i Sarjevës është bërë finalizues i vlerave kulturore të rajonit, duke u shndërruar në një nga festivalet më unikë në Evropë.”, – thotë skenaristi e regjisori Murataj.
“Isha shumë e lumtur që isha afër me hallën time. Kisha pak emocione, por më vonë u mësova. Xha Frani
“Unë kam dy mbesa të vëllait dhe Alesia është mbesa e tretë. Jemi familjarizuar shumë. Falenderojmë Andamionin që na bëri bashkë. Sigurisht ne ishim vetëm një pjesë e familjes.”, – shprehet aktorja Kaba Karaga.
Diana Rakipi, një film me burrneshë të vërtetë
Është për t’u theksuar se pjesë e kastit të aktorëve të këtij filmi ka qenë edhe një burrneshë e vërtetë shqiptare, Diana Rakipi, e cila fatkeqësisht humbi jetën menjëherë pasi përfundoi xhirimet e pjesëve të saj në filmin ‘Burri i shtëpisë.
“Të them të drejtën ndjeva emocion se në skenat e xhirimit patëm Dianën, që është një burrneshë e vërtetë në rolin e Shkurtanit dhe realisht ka qenë e dhimbshme, një periudhë që u përpoqëm ta kalojmë gjatë filmit. Vërtet si ansambël kemi funksionuar, si një familje. Me Dianën u lidhëm që në momentin e parë që u takuam dhe krijuam një afërsi, saqë dhe në skenat që luajtëm bashkë. Kam prej Dianës një kujtim: ditën e fundit që u takuam më dha një kuti cigare. Ajo më ndiente mua si mike, si mik. Gjithmonë më thërriste anash: Eja, ne të dyja rrimë bashkë! Prej kësaj besoja se isha i besueshëm si personazh.”- kujton Drita Kaba Karaga.
Sigurisht rruga deri te shfaqja e filmit nuk ka qenë e thjeshtë, ndërsa aktorët ruajnë edhe sot të gjalla emocionet.
“Më pëlqen shumë skena ku imitoja xha Franin dhe skena ku piva raki se duhej ta pija vërtet se nuk e bëja tamam fytyrën. Normal, mua nuk më pëlqen fare rakia. Aty e kam thënë vërtet që nuk e kuptoj çfarë pëlqejnë burrat. Më pëlqen dhe pjesa kur bie nga ura se më pëlqejnë pjesët ku ka pak dramë.”- kujton Alesia Ruçi.
“E kam përjetuar seriozisht pjesën e aksidentit të Zanës dhe unë vërtet kam qarë shumë.”, – kujton Karaga.
Për aktoren Kaba Karaga nuk ka qenë e lehtë të futej nën lëkurën e një burrneshe, por më pas, Frani u bë pjesë e saj, aq sa shprehet se iu desh mjaft kohë të rikthehej te Drita.
“Realisht kam dalë nga vetja shumë. Pak gjëra të përbashkëta gjeja, por mendova më pas se që të gjitha gratë shqiptare janë të munduara, që bëjnë punë burrash, që mbajnë familje, që bëjnë gjithë punët, edhe të meshkujve. Ishte një barrë që e mban çdo kryefamiljare, shprehet aktorja.
Ajo kujton se për t’i dhënë jetë personazhit preu për herë të parë flokët, si dhe me vështirësi mësoi të ngiste furgonin.
Kaba-Karaga: Për herë të parë në jetë preva flokët shkurt
“Pastaj unë me Franin dallojmë: Drita nuk pi kurrë raki, Frani pi shumë. Kemi dallime dhe gjëra të përbashkëta. Më është dashur që të futem në personazh dhe të them të drejtën nuk kam dalë lehtë, kam patur vështirësi për t’u rikthyer te Drita. Por jam e lumtur që kam ditur t’i jap jetë Franit. Përveç të tjerash, për faktin që s’dukesha si burrneshë, preva për herë të parë flokët të shkurtra si djalë. Furgoni njëherë ka qenë me rrezikshmëri, që m’u desh të mësoj. Nuk mund të ecte po nuk i jepje gaz dhe ishte manual. Ka patur rrezikshmëri dhe momente të bukura. Por gjithmonë emocionet të papërshkrueshme”, tregon Karaga.
Veç kësaj, asaj iu desh të përvetësojë edhe gjëra të vogla dhe t’i bëjë pjesë të sajën.
“Gjërat që dija, duhet të sillem sikur nuk i dija: të mësoja të palos këpucët me këmbë, sikur nuk di të shtroj tryezën, të sillem ashpër me fëmijët, gjë që s’e bëj kurrë. Mirëpo kur futesh në lëkurën e Franit atëherë arsyeton gjithçka, që vetë jeta e saj e vrazhdë e ka bërë të sillet në atë mënyrë”, vijon ajo.
Megjithatë, sipas aktores Karaga, Frani nuk ikën asnjëherë nga feminiliteti i vet, edhe pse e kamuflon.
“I kujtohet që dikur ka dashur dikë. Në njëfarë mënyrë akuzon babanë që ka dhënë fjalën te një njeri me pushtet kur ishte ende fëmijë dhe kur simpatinë e saj të parë e sheh që ka krijuar familje, i dhemb, por nuk e tregon. Di të mbulojë ndjenjën”, vijoi ajo.
Kjo periudhë xhirimesh nuk ka qenë e thjeshtë as për aktorin Adem Karaga, si bashkëshort i Dritës, por edhe mjaft e bukur për të dy, për faktin se në film interpretojnë edhe dy fëmijët e tyre, Orgesi dhe Klea.
“Ka qenë një periudhë goxha e vështirë. Nuk mund të them që unë kam qenë indiferent: as fizikisht, as psiqikisht, as emocionalisht. Sigurisht, kam dashur që gjërat të ecin mbarë, por deri aty ku ti mund të bësh, të ndihmosh. Nuk mund të fsheh edhe diçka mjaft të veçantë: Do të jetë një nga kujtimet më të bukura të këtij filmi, që ne realisht: unë Drita, bashkëshortja dhe dy fëmijët, jemi pjesë e filmit. Është padyshim një kujtim i jashtëzakonshëm”, shprehet Adem Karaga.
Për të dy aktorët ky film ka pasur edhe momente mjaft të veçanta e plot humor, siç është skena e improvizuar e pritjes së njerëzve pas vdekjes së gjyshit.
“Ndërsa po e ndiqja, padyshim të kujtohen skenat, rrethanat. M’u kujtuan gjithë ato sfida. Gjithë ajo punë kolosale nga gjithë stafi: një frymë e jashtëzakonshme.”
“Padyshim që më kujtohen skenat e pritjes së konakut, pas vdekjes së gjyshit, një skenë me shumë statistë, që kishte shumë kthime. Padyshim kalon pastaj edhe në humor”, rrëfen Adem Karaga.
“Skena ku vdes babai. Është aty Armond Morina, që është fantastik”, shprehet Drita Kaba-Karaba.
Ndërsa Alesia kujton si një nga pjesët më të bukura ato ku shfaqej bashkë me qenushen Bela.
“Te filmi, një nga pjesët që më pëlqente shumë ishte qeni, Bela. Unë në të vërtetë i dua shumë kafshët. Kam dhe një mace në shtëpi me emrin Xheni dhe qenin e doja vëret shumë. Vetëm e fërkoja, e prekja dhe doja t’i shihja shumë këlyshët e Belës. Kur të rritem dua të bëhem aktore dhe veterinere”, rrëfen Ruçi.
Aktorët sjellin në vëmendje edhe momente, që i kanë përjetuar emocionalisht si të vështira.
“Skena më e vështirë për mua ka qenë momenti kur duhej t’i bija me shuplakë, që nuk e bëja dot. Alesia është aktore e lindur, e naturshme, e bukur, është vajzë e mençur, që di të përshtatet në shumë situate dhe jemi me fat që e kemi”, tregon Drita Kaba-Karaba.
“Në fillim fare, ditën e parë të xhirimit, kisha pak frikë rolin e xha Franit, që gjithmonë më thoshte: Mos dil te ura, me shoqet e shokët! Më pas u miqësova dhe tani e dua shumë.
Për mua, skena kur duhej të mërzitesha shumë për gjyshin e duhej të qaja, por m’u mkujtua sikur ishte gjyshi im i vëretë dhe e tregova mërzitjen”, tha Ruçi.
Por tashmë, ajo që ka rëndësi është kurorëzimi me një film të mirë që ka nisur rrugëtimin e vet nëpër festivale e që po pëlqehet nga publiku.
Rrugëtimi nëpër festivale, Sarajeva ‘një derë e hapur’
“Ka një arsye pse filmat sidomos ata me karakter të fortë kulturor kanë destinacion festivalet sepse është trampolina më e mirë për te publiku, pasi Hollivudi sigurisht nuk ka nevojë për festivale. Por filma të caktuar, me temë unike, me shtyllë kurrizore kulturore janë shumë të rëndësishëm të jenë në festivale sepse festivalet shërbejnë si avenuja kryesore që të arrijnë te publiku. Me përzgjedhjen në Sarajevë ne kemi marrë ftesa nga shumë festivale, në Francë, në Itali, në Gjermani, në Austri. Jemi shumë të lumtur për interesin që ka ngjallur filmi, jo vetëm për mua personalisht, por jam i lumtur që aktorët, që kanë investuar kaq shumë në këtë film, duke filluar me Drita Kabën Karagën, me një performancë të shkëlqyer, të Alesia Ruçit, një aktore e re me të ardhme të jashtëzakonshme, por dhe grupi i punës që nga Fatos Xhabrahimi, Ilir Butka, aktorët e tjerë pafund të të gjitha rajoneve shqiptare. Sepse ky film dallohet edhe për një gjë tjetër, që përveç bashkëproduksioneve të mëdha ka bashkim të autorëve, aktorëve që jetojnë në shumë vende evorpiane”, tha Andamion Murataj, skenarist, regjisor.
“Realisht është si një ëndërr e bukur që çdo artist e ëndërron, ca kanë fatin ta përjetojnë shumë më herët. Filmi u prit mirë, morëm duartrokitje shumë. Gati gjithë publiku pasi dolëm na thoshin faleminderit për ndjesitë që iu dhamë. Kemi marrë shumë komplimente. Shpresojmë që të gjithë që do ta shohin të marrin mesazhin e duhur. Sarajeva është një derë e madhe e hapur për filmin. Shpresoj që shumë shpejt të jetë në Shkup, Tiranë, Prishtinë dhe në shumë festivale të tjera”, tha Drita Kaba-Karaga.
“Për të dirigjuar gjithë këtë trupë nuk është e kollajshme. Por besoj që Andamioni e ka sjellë me sukses të jashtëzakonshëm. Është tjetër gjë nga ajo që shihnin sytë tanë dhe një tjetër gjë që nga ajo që sjell kamera.
Do të dëshiroja një rrugëtim të gjatë filmit, të prezantohet në shumë festivale. Vlerat janë brenda filmit, aq më tepër për një temë unike për shqiptarët dhe e veçantë për t’ia prezantuar botës”, tha Drita kaba-Karaga,.
“Ne jemi ndier shumë të lumtur që kemi qenë këtu dhe shpresojmë që ky lloj rrugëtimi të vazhdojë edhe në festivale të tjera. Filmi në vetvete është një film hiper-realist dhe në stil dokumentaresk. Në tërësi ka role shumë interesantë. Është një ansambël shumë i bukur, që kur ta shikoni filmin, atëherë do të më kujtoni”, u shpreh aktori Klodian Hoxha.
Siç thotë dhe kritiku Matthew Joseph Jenner, “Burri i shtëpisë” është një film poetik në shumë momente, duke përfshirë fundin mahnitës, në të cilin, të gjitha idetë e shtjelluara në film bashkohen me një sinqeritet të thellë dhe thellësisht kuptimplotë në trajtimin e një subjekti sfidues. Ai vëren se “Burri i Shtëpisë” është një film mbresëlënës dhe që mbetet gjatë me shikuesin, shumë kohë pasi historia në ekran të ketë mbaruar.”
“Për mua ishte hera e parë në tapet të kuq dhe isha shumë e emocionuar. Kur kalova isha e lumtur që të gjithë më shikonin dhe bënin fotografi. Isha si në ëndërr. Mezi pres që të dalë në Tiranë, që të gjitha shoqet e mia ta shohin dhe dua ta bëj sa më krenare mamin dhe familjen time. Falenderoj që ishin aq mbështetës: hallën, regjisorin dhe gjithë stafin”, shprehet Ruçi.
Filmi ka marrë deri tani disa ftesa për t’u shfaqur në vende, si: Gjermani, Itali, Francë, Austri e deri në Indi, ndërsa së shpejti do të shfaqet edhe në Prishtinë, ndërsa një nga pronarët e rrjetit të kinemave Cineplexx ka shfaqur interesin që filmi të shfaqet në të gjithë rrjetet e kinemave Cineplexx në të gjithë Ballkanin.
