Astronomët kanë zbuluar atë që mendojnë se mund të jetë një tjetër hënë që rrotullohet rreth një planeti xhuxh të largët të quajtur Quaoar. Ky planet i vogël, i ngrirë, me formë veze, në skajet më të largëta të sistemit tonë diellor, përtej Neptunit, njihet tashmë se ka dy unaza dhe një hënë, por ky zbulim ishte i papritur dhe aksidental.
Satelliti i panjohur më parë u zbulua gjatë një ngjarjeje të okultimit yjor më 25 qershor 2025, kur ai kaloi përpara një ylli të largët. Astronomët po vëzhgonin tashmë planetin për të mësuar më shumë rreth unazës së tij të njohur, Q1R, dhe prisnin të shihnin një zbehje të shkurtër të dritës së yllit në sfond. Në vend të kësaj, diçka tjetër e bllokoi plotësisht dritën e yllit për 1.23 sekonda. Kjo sugjeroi se objekti i ri ishte ose një satelit, ose një unazë e dendur. Nënshkrimi i dritës ishte i njëjtë me atë që pritej nga diçka solide si një hënë, jo një unazë e zbehtë me pluhur.
“Duke qenë se nuk ka shpjegime të tjera të besueshme, shkaku më i mundshëm i këtij okultimi MIRA ishte nga material që rrotullohet rreth Quaoar-it; ose një satelit i ri, ose një unazë e tretë,” shkruan studiuesit në një punim të botuar në Research Notes of the AAS.
Astronomët nuk përjashtojnë një unazë të tretë, por vëzhgimet e mëparshme nga Teleskopi Hapësinor James Webb (JWST) nuk treguan prova të një unaze tjetër në këtë vend. Kjo e bën hipotezën e satelitit më të besueshme.
Puzlli planetar
Quaoar është një planet i largët në Brezin Kuiper, një unazë e gjerë trupash të ngrirë përtej Neptunit. Ai ka një rreze prej 345 miljesh dhe i duhen 286 vite tokësore për t’u rrotulluar rreth diellit. Hëna e vetme e njohur quhet Weywot, e cila rrotullohet rreth Quaoar-it në një distancë prej rreth 9,000 miljesh.
Dy unazat, të cilat u zbuluan në vitin 2023, ndodhen jashtë kufirit Roche, pika ku graviteti i një planeti do të copëtonte trupat më të vegjël që e rrethojnë. Ekzistenca e këtyre unazave është e çuditshme, sepse sipas këndvështrimit tradicional, ato duhet të ekzistojnë vetëm afër një planeti, brenda kufirit Roche, ndërsa hënat duhet të formohen jashtë tij.
Ky zbulim shton misterin e sistemit të Quaoar-it dhe sfidon atë që mendonim se dinim për mënyrën se si formohen unazat dhe hënat. Vëzhgime të mëtejshme dhe imazhe nga JWST mund të konfirmojnë saktësisht se çfarë është objekti dhe nëse ka edhe më shumë satelitë apo unaza. Përveçse do të na tregojë më shumë për Quaoar-in misterioz, kjo gjithashtu mund të hedhë dritë të re mbi mënyrën se si formohen sistemet planetare në pjesët e ftohta dhe të largëta të Rrugës së Qumështit.
