Australia ka mbyllur kutitë e votimit në një zgjedhje kombëtare të dominuar nga shqetësimet mbi koston e jetesës, që po ndiqet me vëmendje nga bota për të parë nëse do të ketë një valë votash kundër kandidatëve konservatorë, të frymëzuar nga figura e Donald Trump-it. Numërimet e hershme të votave sugjerojnë një lëkundje në favor të qeverisë së qendrës së majtë të kryeministrit Anthony Albanese, sipas transmetuesit kombëtar ABC dhe partnerit të CNN, Sky News Australia.
Kryeministri Albanese është në garë për të mbrojtur pozitën e tij kundër sfiduesit Peter Dutton nga Partia Liberale e qendrës së djathtë, i cili premton të kthejë vendin “në rrugën e duhur” pas tre vitesh në opozitë. Albanese votoi në zonën e tij elektorale të sigurt në Sydney së bashku me të fejuarën, djalin dhe qenin e tyre, ndërsa Dutton hodhi votën në Brisbane me familjen e tij, në një zonë që e mban me një diferencë të vogël votash prej 1.7%. Kjo ka ngjallur optimizëm te Partia Laburiste, e cila shpreson ta përmbysë Dutton-in nga parlamenti pas dy dekadash.
Zgjedhjet në Australi ndjekin një sistem preferencial të votimit, që e bën të vështirë të parashikohet me siguri përbërja përfundimtare e Dhomës së Përfaqësuesve me 150 vende. Megjithatë, për shkak të ndarjes në rritje të votave për partitë e vogla dhe të pavarurit, sistemet tradicionale dypartiake janë gjithnjë e më pak dominuese. Në këto zgjedhje, për herë të parë, votuesit e rinj i tejkalojnë numërikisht grupmoshat e vjetra, duke u bërë një forcë vendimtare në rezultatin përfundimtar.
Kjo garë zgjedhore është ndikuar edhe nga zhvillimet ndërkombëtare. Kryeministri Albanese e shpalli zgjedhjet në fund të marsit, pak përpara se Trump të shpallte tarifat e tij të reja “Dita e Çlirimit”, të cilat tronditën tregjet botërore. Australia nuk u përjashtua nga këto masa tarifore, gjë që Albanese e dënoi si të papranueshme për një aleat të ngushtë siç është Australia për SHBA-në.
Qeveria aktuale është përpjekur ta paraqesë veten si një “dorë e sigurt” në një kohë krizash, duke theksuar uljen e inflacionit në 2.9%, më e ulëta që nga dhjetori 2021. Nga ana tjetër, Dutton ka akuzuar qeverinë për dështim në menaxhimin e kostos së jetesës dhe inflacionit, duke i bërë pyetjen votuesve nëse ndihen më mirë sot sesa tre vite më parë. Të dy partitë kanë propozuar masa për ta bërë më të lehtë për blerësit e parë të hyjnë në tregun e banesave, përmes uljes së depozitave të kërkuara ose zbritjeve tatimore për këstin e kredisë – propozime që kritikohen për ndikimin që mund të kenë në rritjen e mëtejshme të çmimeve të banesave.
Një element interesant i këtyre zgjedhjeve ka qenë përfshirja intensive e platformave të reja si Instagram dhe TikTok për të tërhequr votuesit e rinj. Fushata ka qenë agresive dhe në disa raste me sulme personale mes kandidatëve, shpesh të pakontrolluara, pasi Australia nuk ka një rregullim për të garantuar të vërtetën në reklamat politike. Kjo ka sjellë shqetësim në shumë zona zgjedhore për ndikimin që mund të ketë dezinformimi në rezultatet finale.
Në sfondin e këtij rivaliteti politik është rikthimi i “kandidatëve Teal” – të pavarur të mbështetur nga grupi Climate 200 që promovojnë integritetin, barazinë gjinore dhe aksion më të fortë për klimën. Në zgjedhjet e mëparshme, këta kandidatë ishin vendimtarë për largimin e Koalicionit Liberal-Nacional nga pushteti, dhe këtë vit po garojnë 35 të tillë në mbarë vendin.
Qeveria e Albanese premtoi neutralitet klimatik në vitin 2022 dhe nisi nisma të reja për energjinë e rinovueshme, por është kritikuar për aprovimin e projekteve të reja të qymyrit dhe gazit. Nga ana tjetër, Partia Liberale ka propozuar ndërtimin e shtatë centraleve bërthamore si zgjidhje për kërkesat energjetike, me financim nga taksapaguesit.
Atmosfera në ditën e zgjedhjeve ishte e ngjashme me një panair komunitar, ku votuesit përveç se hodhën votën e tyre, morën pjesë në traditën e “suxhukut të demokracisë” – një hot dog i thjeshtë i shitur për të mbledhur fonde për shkolla e organizata vendore. Kjo traditë tashmë përfshin edhe harta online për të gjetur vendndodhjet e qendrave të votimit me ushqime të tilla.
Në fund të ditës, pavarësisht nga lodhja e fushatave të zgjatura dhe tensioni i mbrëmjes së zgjedhjeve, ajo që do të përcaktojë rezultatin përfundimtar është vullneti i votuesve përballë premtimeve politike në një klimë të ngarkuar ekonomikisht dhe ndërkombëtarisht. Votuesit gjithashtu po zgjedhin 40 nga 76 vendet e Senatit, duke rinovuar përbërjen e dhomës së sipërme për një mandat tjetër gjashtëvjeçar.
