Një hijë qiellore e njohur si reja molekulare “Circinus West” shtrihet në këtë imazh të kapur me Dark Energy Camera (DECam), një pajisje 570-megapikselësh e zhvilluar nga Departamenti i Energjisë të Shteteve të Bashkuara. DECam është i montuar në teleskopin 4-metërsh Víctor M. Blanco në Observatorin Cerro Tololo Inter-American në Kil, pjesë e programit NSF NOIRLab. Brenda kufijve të kësaj reje të errët—një kopsht yjor molekular—yjet e sapolindur ndezin bërthamën e gazit dhe pluhurit të ftohtë e të dendur, ndërsa pjesa tjetër e materialit hidhet në hapësirë në formën e rrjedhave energjike, që krijojnë kavitetë dhe tunele përmes reve.
Reja “Circinus West” përbën pjesën perëndimore të një sistemi më të madh, reja molekulare “Circinus”, e vendosur rreth 2,500 vite dritë larg Tokës, në konstelacionin e Circinus-it. Ajo shtrihet në një gjatësi prej gati 180 vite dritë dhe ka një masë që i korrespondon 250,000 herë masës së Diellit. Në temperaturat shumë të ulëta, rreth 10–20 K, atomet e hidrogjenit bashkohen për të formuar molekula H₂, duke e bërë këtë zonë veçanërisht të përshtatshme për studimin e fazave të hershme të formimit yjor.
Protostaret brenda “Circinus West” krijojnë xhepa boshe duke gdhendur materialin përreth me rrjedha të fuqishme molekulare. Këto xhepa ndihmojnë në lirimin e energjisë dhe momentit nga bërthama e protostarës, duke shpërndarë gazin e tepërt dhe duke formuar tunelime përmes reës. Astronomët studiojnë këto struktura për të kuptuar ritmin e akumulimit të masës dhe kohëzgjatjen e fazave kritike të formimit të yjeve.
Në qendrën më të dendësuar të “Circinus West” shtrihet një rajon i quajtur Cir-MMS, i cili i ngjan një dore të zgjatur me gishta të errët. Brenda këtij rajoni, pika të ndritshme tregojnë pozicionin e protostarëve aktive që po gdhendin kavitetet e tyre. Në pjesën e poshtme të majtë, një shpërthim i fuqishëm drite tregon praninë e një protostareje në fazë të avancuar të shndërrimit në yll.
Objektet Herbig–Haro, të emërtuara HH 76 dhe HH 77, shfaqen si nebuloza rosë që formohen kur xhepat e gazit me shpejtësi të madhe përplasen me gazin më të ngadaltë përreth. Vështrimi i këtyre objekteve ndihmon në matjen e shpejtësive të xhepit dhe këndit të daljes së tij, duke zbuluar dinamikën e formimit yjor.
Studimet spektroskopike me DECam mundësojnë matjen e përqendrimeve të molekulave të ndryshme, si monoksid karboni (CO) dhe amoniaku (NH₃), dhe ndihmojnë në hartimin e hartës termodinamike të reës. Këto të dhëna japin njohuri për pikat e ftohta ku bërthama e Diellit tonë u formua rreth 4.6 miliardë vjet më parë, duke e bërë “Circinus West” një laborator natyror për të kuptuar proceset që çuan në krijimin e sistemeve planetare.
Vlerësimi i masës së reës dhe balanca midis forcave gravitacionale dhe presionit termik, sipas kriterit të Jeans-it, ndihmon në parashikimin e shkallës së formimit yjor dhe numrit të yjeve të ardhshëm. Monitorimet e vazhdueshme me teleskopë infra-të kuq dhe radio, si ALMA, po zbulojnë fazat më të hershme të protostarëve brenda pluhurit të dendur, që janë të pamundur për t’u parë në dritën optike.
Duke studiuar “Circinus West”, astronomët nxjerrin informacione të rëndësishme mbi shpejtësinë e formimit yjor, mekanizmat e largimit të momentit përmes rrjedhave molekulare, ndikimin e këtyre rrjedhave në reën përreth dhe krahasimet me kushtet në reën pre-solare nga e cila lindi sistemi ynë diellor. Me të dhëna plotësuese nga teleskopë si Hubble dhe James Webb, “Circinus West” ofron një pasqyrë unike mbi lindjen e yjeve dhe evolucionin e galaktikave.
