Një koment i ri i botuar në Nature Communications nga Dr. James Bradley, ligjërues në Shkencat Mjedisore në Queen Mary University of London, dhe ekipi i tij zbulon një ndryshim dramatik dhe shqetësues në dimrin Arktik.
Gjatë një fushate terreni në Svalbard në shkurt 2025, studiuesit u përballën me temperatura jashtëzakonisht të larta, shkrirje të përhapur të borës dhe lulëzim të vegjetacionit.
Svalbard, i cili po ngrohet gjashtë deri në shtatë herë më shpejt se mesatarja globale, është në pararojë të krizës klimatike, me temperaturat e dimrit që po rriten me gati dyfishin e mesatares vjetore. Komentari thekson se ngrohja e dimrit në Arktik nuk është më përjashtim, por një tipar i përsëritur i një sistemi klimatik të ndryshuar thellësisht, duke sfiduar supozimin e kahershëm për një dimër Arktik të qëndrueshëm të ngrirë.
“Qëndrimi në pellgje uji në buzë të akullnajës, ose mbi tundrën e zhveshur dhe të gjelbër, ishte tronditës dhe surreal,” përshkruan Dr. Bradley përvojën e tij. “Mbulesa e trashë e dëborës që mbulonte peizazhin u zhduk brenda disa ditësh. Pajisjet që kisha marrë me vete dukeshin si relike nga një klimë tjetër.”
Ekipi, i mësuar të përgatitej për të ftohtë ekstrem me veshje termike, doreza të trasha dhe pallto të izoluara me pupla, u gjend duke punuar me duar të zhveshura në shi mbi akullnajë.
Laura Molares Moncayo, studente doktorature në Queen Mary dhe Muzeun Historik Natyror dhe bashkautore e studimit, shtoi: “Qëllimi i fushatës sonë në terren ishte të studionim dëborën e sapo rënë. Por gjatë një periudhe dy-javore, arritëm të mblidhnim dëborë të freskët vetëm një herë, pasi shumica e reshjeve ranë në formë shiu. Kjo mungesë dëbore në mes të dimrit minon aftësinë tonë për të krijuar një bazë për proceset e sezonit të ngrirë.”
“Shkrirja e papritur jo vetëm që na prishi planin e mostrimit, por gjithashtu na bëri të pyesim sa e sigurt apo e mundur është vërtet puna në terren gjatë dimrit në këto kushte që ndryshojnë kaq shpejt.”
Kjo përvojë e dorës së parë vërteton parashikimet e kahershme për amplifikimin Arktik, por gjithashtu nënvizon shpejtësinë alarmante me të cilën po ndodhin këto ndryshime. Kalimi i pragut të shkrirjes në 0°C ka ndikim transformues në mjedisin fizik, dinamikën e ekosistemeve lokale dhe vetë metodologjinë e kryerjes së kërkimeve shkencore në Arktik gjatë dimrit.
Pasojat e këtyre ndryshimeve të shpejta dimërore për ekosistemin Arktik janë të gjera. Ngjarjet e ngrohjes dimërore mund të prishin gjithçka, nga cikli i karbonit mikrobik deri te mbijetesa e faunës Arktike. Këto ngjarje mund të krijojnë gjithashtu një cikël feedback, duke përshpejtuar shkrirjen e permafrostit, degradimin mikrobik të karbonit dhe lirimin e gazeve serrë në të gjithë Arktikun. Shkrirja e vëzhguar, me grumbullimin e ujërave të shkrirjes mbi tokën e ngrirë, formon liqene të përkohshme të mëdha dhe redukton mbulesën e dëborës në zero në zona të gjera, duke ekspozuar më tej sipërfaqen e zhveshur dhe duke sjellë lulëzime të gjera të aktivitetit biologjik.
Komentari bën thirrje për veprim urgjent dhe thekson pasoja kritike për politikat.
“Politikat klimatike duhet të ecin me realitetin se Arktiku po ndryshon shumë më shpejt se sa pritej, dhe dimri është në qendër të këtij ndryshimi,” deklaron Dr. Bradley.
Komentari bën thirrje urgjente për rritje të investimeve në monitorimin e dimrit Arktik, duke nxjerrë në pah mungesën e konsiderueshme të të dhënave dhe kuptimit mbi sistemet Arktike gjatë këtij sezoni që po ndryshon më shpejt. Më shumë vëzhgime dhe eksperimente janë thelbësore, jo vetëm për të krijuar baza të dhënash, por edhe për të parashikuar ndikimet e ardhshme.
Për më tepër, autorët theksojnë se politikat duhet të kalojnë nga strategjitë reaktive në ato parandaluese, duke njohur dimrin si një sezon kritik risku. Sfidat me të cilat përballen tashmë bazat shkencore të pajisura mirë, për shkak të ngrohjes së dimrit, nënvizojnë presionin e madh që kjo mund të ushtrojë mbi komunitetet indigjene të largëta Arktike, infrastrukturën e tyre, transportin dhe përgjigjet emergjente.
Kushtet e papritura gjatë punës në terren, përfshirë dëborën e hollë dhe të qullët që pengonte qasjen me motorë bore në vendet e kampionimit, i detyruan studiuesit të rishqyrtojnë si dhe nëse mund të vazhdojnë më punën shkencore dimërore si zakonisht. Kjo sjell gjithashtu shqetësime të reja për sigurinë, përfshirë përpjekjet e shpëtimit dhe aftësinë e studiuesve për t’u tërhequr shpejt në stacionin kërkimor nëse hasin arinj polarë gjatë punës në terren.
