Spanja i kërkon Bashkimit Evropian (BE) të njohë gjuhët baske, katalanase dhe galiciane, një temë shpërthyese që shqetëson shumë vende anëtare të BE-së. Ajo u trajtua të martën nga ministrat e Jashtëm të BE-së të mbledhur në Bruksel, por u shty vendimi për shkak të mungesës së një konsensusi, deklaroi një diplomat evropian për AFP.
Megjithatë, Spanja ka hedhur gjithë peshën e saj politike në këtë betejë, sipas një diplomati tjetër në Bruksel.
Qeveria e Pedro Sánchez ka nevojë të domosdoshme për votat e katalanasve për të kaluar projektligjet e saj në Cortes, Parlamenti spanjoll.
Pas një përpjekjeje të mëparshme të Madridit në shtator 2023, që gjithashtu dështoi, janë bërë përpjekje të rëndësishme për të zbutur frikën e shumë shteteve anëtare të BE-së, të cilat janë pak të prirura për të hapur “kutinë e Pandorës” së gjuhëve rajonale.
**24 GJUHË ZYRTARE**
“E rëndësishme është që kjo të bëhet në mënyrë të fortë ligjërisht dhe që të mos krijojë një precedent,” deklaroi të martën zëvendësministrja e Jashtme e Qipros, Marilena Raouna, vendi i së cilës megjithatë e mbështet kërkesën spanjolle.
BE-ja – ku ekzistojnë rreth 60 gjuhë rajonale apo minoritare – ka aktualisht 24 gjuhë zyrtare.
Ky status përfshin përkthimin e dokumenteve juridike të BE-së – traktate, rregullore apo marrëveshje ndërkombëtare – në këto gjuhë, si dhe sigurimin e përkthyesve në samite dhe mbledhje ministrore.
Një vendim i tillë kërkon unanimitet nga të 27 vendet anëtare, dhe aktualisht ky unanimitet mungon.
Shumë ministra këmbëngulën të martën që diskutimet të vazhdojnë dhe arritën që vendimi të shtyhej për një mbledhje të ardhshme për shkak të mungesës së konsensusit, sipas një diplomati nga Brukseli.
Megjithatë, disa prej tyre kanë dhënë sinjale për një qasje më të butë ndaj Madridit.
“Besoj se diversiteti gjuhësor është i rëndësishëm dhe ne jemi gjithmonë konstruktivë,” theksoi ministri i Jashtëm i Finlandës, Joakim Strand.
Por jo aq sa “ta evropianizojmë një çështje kombëtare,” përmblodhi një diplomat evropian.
**ÇËSHTJA E GJUHËS RUSE**
Disa vende anëtare – përfshirë vendet baltike – kanë frikë se, duke pranuar kërkesën spanjolle, do të detyrohen të njohin zyrtarisht gjuhë rajonale të përdorura në territorin e tyre.
Një pjesë e madhe e popullsisë baltike flet rusisht, dhe “kështu rusishtja mund të bëhet një gjuhë zyrtare” e BE-së, gjë që këto vende nuk e dëshirojnë, shpjegoi sekretari i shtetit slloven për Çështjet Evropiane, Marko Stucin.
“Duhet që kjo të bëhet duke respektuar të drejtën e teksteve evropiane. Të punojmë së bashku me spanjollët për të gjetur një zgjidhje,” theksoi nga ana tjetër ministri francez për Evropën, Benjamin Haddad.
Shërbimi Juridik i Këshillit të BE-së, organ ku bëjnë pjesë vendet anëtare, ka vlerësuar se është e pamundur që kërkesa e Spanjës të zgjidhet pa ndryshuar traktatet evropiane, zbulon një diplomat nga Brukseli.
Megjithatë, disa vende besojnë se mund të gjendet një zgjidhje kompromisi.
Mjafton të kufizohet në gjuhë rajonale që ekzistojnë prej kohësh dhe që tashmë janë të njohura si gjuhë zyrtare në kushtetutat kombëtare.
Në këtë rast, siguroi ministri slloven, do të kishte vetëm tre gjuhë të pranueshme – përkatësisht baskishtja, katalanasja dhe galicishtja.
Dhe Spanja gjithmonë ka dhënë garanci se është e gatshme të paguajë shpenzimet e përkthimit në këto tre gjuhë, sqaroi ai.
Megjithatë, asgjë nuk është plotësisht e sigurt, paralajmëron një diplomat evropian.
“Kjo është një çështje shumë serioze, me shumë pasoja ligjore, dhe mendoj se do të ishte më mirë që ta shqyrtojmë shumë, shumë me kujdes,” theksoi sekretarja e shtetit kroate për Çështjet Evropiane, Andreja Metelko-Zgombić.
