Duke përdorur observatorin hapësinor Spektr-RG (SRG), astronomët nga Akademia Ruse e Shkencave kanë hetuar dhjetëra burime rrezesh X në vëzhgime gjithëqiellore, çka ka çuar në zbulimin e 11 bërthamave galaktike aktive (AGN) të reja. Ky zbulim u raportua në një artikull kërkimor të botuar në revistën Astronomy Letters.
Bërthamat galaktike aktive (AGN) janë rajone të vogla në qendër të një galaktike që dominohen nga drita e emetuar nga pluhuri dhe gazi. Ato janë më të ndritshme se drita e pjesës tjetër të galaktikës dhe gjithashtu shumë energjetike, për shkak të pranisë së një vrime të zezë ose aktivitetit të formimit të yjeve në thelbin e galaktikës. Në përgjithësi, AGN-të janë burimet më të ndritshme dhe të qëndrueshme të rrezatimit elektromagnetik në univers.
Një grup astronomësh i udhëhequr nga Grigory Uskov po kryen një inspektim të burimeve të rrezeve X të zbuluara me teleskopin ART-XC të SRG-së, si dhe të burimeve të mëparshme të rrezeve X për të cilat natyra ende nuk është përcaktuar. Deri më tani, studimet e tyre kanë çuar në identifikimin e më shumë se 50 AGN-sh dhe disa variablash katastrofikë. Tani, ata raportojnë gjetjet më të reja.
“Në këtë punim paraqesim rezultatet e identifikimit dhe klasifikimit optik të 11 AGN-ve të tjera nga katalogu ARTSS1-5,” shkruajnë studiuesit.
Të gjitha 11 AGN-të e sapozbuluara rezultuan të jenë të vendosura relativisht afër, me zhvendosje drejt të kuqes (redshifts) nga 0.028 deri në 0.258. Shkëlqimi me rreze X i këtyre burimeve varionte nga 2 deri në 300 tredekilionë erg/s, çka është tipike për AGN-të në epokën e tanishme.
Bazuar në të dhënat e mbledhura, astronomët i klasifikuan galaktikat e këtyre 11 AGN-ve si galaktika të tipit Seyfert—shtatë të tipit 1 (Sy 1), tre të tipit 1.9 (Sy 1.9) dhe një të tipit 2 (Sy 2). Në përgjithësi, galaktikat Seyfert janë më të zakonshmet ndër galaktikat aktive. Edhe pse duken si galaktika normale në dritë të dukshme, ato emetojnë rrezatim të konsiderueshëm infra të kuq dhe kanë linja të gjera emetimi optik, ndërsa ato të tipit Sy 2 kanë linja më të ngushta.
Studiuesit gjithashtu llogaritën masat e vrimave të zeza të shtatë galaktikave Seyfert të raportuara në punim. U zbulua se masat e tyre variojnë nga 4.68 deri në 150 milionë masa diellore.
Sipas studimit, spektri i njërit prej AGN-ve të rinj, i quajtur SRGA J000132.9+240237, përshkruhet nga një ligj fuqie me një pjerrësi më të vogël se 0.5, çka sugjeron një thithje të fortë dhe një kontribut të rëndësishëm nga rrezatimi i reflektuar nga torusi pluhuros i galaktikës. Autorët e artikullit vunë në dukje se duhen vëzhgime më të gjata me rreze X për të përcaktuar vetitë fizike të këtij AGN-i.
“Po planifikojmë të marrim një spektër me cilësi më të lartë të rrezeve X të këtij burimi në modalitetin e fokusuar me teleskopin SRG/ART-XC, për të studiuar në detaje vetitë e tij fizike,” shkruajnë shkencëtarët.
