Faringiti streptokok është një infeksion bakterial i bajameve dhe faringut, ku qafa bëhet e irrituar dhe e inflamuar, duke shkaktuar dhimbje të papritura dhe të forta. Nëse kjo gjendje nuk diagnostikohet dhe trajtohet siç duhet, mund të shfaqen komplikacione nga streptokoku, si ethet reumatike ose inflamacioni i veshkave. Sëmundja shfaqet kryesisht tek fëmijët nga mosha 3 deri në 15 vjeç, që jetojnë në kolektivitet (shkolla, kopshte).
Shkaqet e faringitit streptokok
Faringiti streptokok shkaktohet nga bakteria Streptococcus pyogenes, e njohur edhe si streptokoku i grupit A, i cili shkakton dhimbje fyti tek fëmijët. Një fakt i rëndësishëm është se bakteret streptokok janë shumë ngjitëse, dhe sëmundja mund të përhapet lehtë. Falë aftësisë për të sekretuar toksinën eritrogjene, streptokoku i grupit A është një bakter invaziv, që mund të përhapet në organizëm dhe të prekë organe të tjera. Një shembull i sëmundjes së shkaktuar nga ai është skarlatina. Pra, streptokoku i grupit A, përveç infeksioneve akute purulente të faringut dhe bajameve, mund të shkaktojë edhe patologji të tjera.
Mënyrat e transmetimit të faringitit streptokok
Streptokoku i grupit A është shumë ngjitës dhe mund të përhapet nëpërmjet rrugëve respiratore, përmes kontaktit me sekrecionet që lëshohen gjatë teshtimës, të folurit ose kollitjes. Për më tepër, ky agjent infektiv mund të përhapet edhe përmes enëve ose pirunjve të pastra keq, si dhe përmes kontaktit të drejtpërdrejtë me lezione të impetigos.
Simptomat e faringitit streptokok
Simptomat më të zakonshme janë:
Dhimbje e papritur dhe e fortë në fyt
Dhimbje gjatë gëlltitjes
Ethe mbi 38,3°C
Bajamet dhe nyjet limfatike të fryra
Tërmet / të dridhura
Pus në bajame
Gjithashtu mund të shfaqen dhimbje koke dhe dhimbje abdominale. Simptoma më pak të zakonshme përfshijnë skuqje të lëkurës, të vjella, humbje oreksi dhe dhimbje muskulore. Mund të shfaqen skuqje në qafë ose në gojë, të cilat paraqiten si ënjtje të kuqe.
Edhe pse simptomat mund të tregojnë për faringit, ka raste kur ato nuk konfirmojnë prani të sëmundjes. Shkaku mund të jetë një sëmundje tjetër ose infeksion viral, prandaj mjeku mund të kryejë teste të veçanta për të identifikuar streptokokun.
Streptokoku mund të përhapet nga personi në person. Kur një person me fyt streptokokik merr frymë, kollitet ose teshtin, pika të vogla bakteresh hyjnë në ajër dhe të tjerët mund t’i thithin. Pas ekspozimit, simptomat shfaqen pas 2 deri 5 ditësh.
Si diagnostikohet faringiti streptokok
Mjeku do të bëjë një ekzaminim fizik, do të pyesë për simptomat dhe historikun shëndetësor dhe mund të kryejë teste laboratorike, si kultura e sekrecioneve nga fyt. Një test i shpejtë mund të japë rezultat brenda rreth 10 minutash. Por ndonjëherë testi mund të mos tregojë streptokokun edhe kur është i pranishëm.
Në shumicën e rasteve, ekzaminimi klinik është i mjaftueshëm, por në disa raste mjeku mund të rekomandojë teste shtesë për të vendosur trajtimin më të përshtatshëm.
Testet për zbulimin e baktereve që shkaktojnë faringitin streptokok:
Antigjeni Streptococcus pyogenes: test i shpejtë për identifikimin e baktereve. Një rezultat negativ nuk përjashton infeksionin, prandaj mund të nevojitet kultura bakteriale nga exudati faringian.
Eksudati faringian: metoda më e zakonshme për infeksionet streptokokike. Merret sekrecioni nga fyt.
Antitrupat antistreptolizinë O (ASLO): analizë gjaku që identifikon bakterin përmes toksinës O që sekreton streptokoku. Një javë pas fillimit të faringitit, antitrupat ASLO ndryshojnë, pas 2–3 javësh arrijnë maksimumin, dhe pa reinfeksion, vlerat ulen gradualisht brenda një viti.
Vlen të theksohet se vlerat e ASLO nuk diagnostikojnë faringit akut, por tregojnë infeksion të fundit dhe përgjigjen imunitare tek pacientët me febër reumatike ose endokardit. Analiza ASLO nuk rekomandohet për fëmijët me episode akute të faringitit streptokokik. Antitrupat antistreptodornaza B janë më specifikë për faringitin streptokokik, megjithëse ndryshojnë më vonë se ASLO.
Trajtimi i faringitit streptokok
Për të kuruar faringitin streptokokik, për të lehtësuar simptomat dhe për të parandaluar komplikacionet, mund të përdoren antibiotikë. Këto rekomandohen veçanërisht tek fëmijët me skarlatinë, test pozitiv për streptokokun e grupit A, ose faringit simptomatik (p.sh. kur një anëtar i familjes ka faringit streptokokik).
Për trajtimin e etheve dhe dhimbjeve gjatë gëlltitjes, rekomandohet trajtim sistemik dhe lokal. Sulfamidet (përfshirë trimetoprim-sulfametoksazol) dhe tetraciklinat nuk janë të rekomanduara, sepse streptokoku i grupit A ka rezistencë të lartë dhe këto antibiotikë nuk mund të eliminojnë tulpën nga faringu.
Për lehtësimin e simptomave mund të përdoren:
Medikamente antitermike për uljen e etheve
Anestetikë lokalë në formë xheli ose spray për dhimbjen e faringut
Antialgjezikë
Vitamina C
Mjeku mund të zgjedhë dhe kombinojë skema të ndryshme trajtimi, sipas simptomave dhe gjendjes së pacientit.
Komplikacionet e faringitit streptokok
Komplikacionet supurative (të hershme): lokal, jo invazive si sinuziti, pneumonia, otiti e mesme, abscesi, mastoiditi; invazive ose të përhapura si meningjiti, sepsisi, endokarditi.
Komplikacionet jo supurative (të vonshme): eritemi nodos, reumatizmi akut i nyjeve, artriti reaktiv poststreptokokik.
Për të shmangur streptokokun, është ideale të evitohet kontakti me persona që kanë infeksion streptokokik të grupit A.
Parandalimi:
Larja e duarve shpesh
Mos përdorimi i të njëjtave gota, enë ose pirunj
Kujdes me sipërfaqet e përdorura shpesh, si dorezat dhe rubinetat
Monitorimi i krizave të faringitit streptokok
Sigurimi i sekretimeve sa më të lëngshme për të parandaluar komplikacionet si otiti, sinuziti dhe bllokimi i rrugëve nazale nga mukusi i trashë
Konsumimi i lëngjeve të shumta
Qëndrimi në ambient me ajër të lagësht (me vaporizator ose humidifikator)
Përdorimi i sprajve nazalë me solucione saline
Reduktimi i mukusit mund të ndihmohet nga antihistaminikët (p.sh. loratadina), por me kujdes për efektet anësore si gjumë dhe marramendje
Spray-t nazalë OTC nuk duhet përdorur më shumë se 3 ditë, pastaj bëhet një pushim 3-ditor. Përdorimi i zgjatur mund të shkaktojë rinite medikamentoze.
Shumë pacientë mendojnë se rrjedhjet e verdhë-jeshile tregojnë infeksion bakterial dhe fillojnë vetë-antibiotikë. Kjo është e gabuar dhe rrezikshme: krijon baktere rezistente, dëmton florën intestinale dhe tretjen. Për shembull, gripi fillon me rrjedhje të pastër, por evoluon në të gjelbër-jeshile dhe është viral, kështu që antibiotikët nuk ndihmojnë, trajtimi është simptomatik dhe rrallë kërkon antivirale.
